Elektrostymulacja - zapomniana technologia

powrót

Technika

Każdego miesiąca pojawia się na rynku sprzętów kosmetycznych jakieś nowe urządzenie. Każdego roku na targach Cosmoprof w Bolonii producenci zapewniają, że właśnie na ich stoisku zobaczyć możemy „najnowszy, rewolucyjny sprzęt”. Czytając foldery reklamowe, podziwiam zdolności autorów do tworzenia nowych słów: zazwyczaj nic nie znaczących, zawsze za to zawierających cząstki lipo-, mezo-, ultra-... Chcąc dokonać wstępnej oceny sprzętu czy technologii, zadaję sobie pytanie: czy z urządzenia tego chcieliby korzystać sportowcy? Sport jest tu „bezwzględnym” weryfikatorem – nie ma znaczenia, jak duży jest PR-owy potencjał producenta, nie ma znaczenia, jaki celebryta deklaruje w TV świetne efekty terapii – liczy się tylko wynik. Rezultat! Nie ma efektu – nie warto stosować!
Muzyka relaksacyjna bez opłat ZAiKS
Elektrostymulacja - zapomniana technologia

Technologią, która od wielu lat z dobrym skutkiem funkcjonuje w sporcie, a w kosmetyce (niestety!) jest nieco zapomniana – jest elektrostymulacja, pobudzanie włókien mięśniowych do skurczów za pomocą impulsów elektrycznych. Jak już wspomniałem, technologia ta obecna jest na rynku od ponad 50 lat, nie ma już głośnych medialnie „premier” z nią związanych. Jednak cały czas doskonali się i rozwija. Warto więc zaprezentować obecną ofertę urządzeń wykorzystujących elektrostymulację i przedstawić czytelnie kryteria pozwalające ocenić faktyczną jakość sprzętu.

Historia wykorzystania prądu elektrycznego w medycynie

Początki wykorzystania elektryczności w medycynie sięgają starożytności (IV w. p.n.e.), gdy pacjentom aplikowano impulsy prądu generowane przez węgorze elektryczne (napięcie, które zdolne jest wygenerować to zwierzę, wynosi nawet 150 V!). Taka sytuacja trwała aż do roku 1750, gdy Galvani stworzył pierwsze baterie. Kolejny przełomowy moment w historii medycznych zastosowań prądu to odkrycie przez Faradaya zjawiska indukcji magnetycznej, a w konsekwencji wynalezienie generatora prądu zmiennego (około roku 1900). Pionierskie prace dotyczące zastosowania prądu zmiennego w terapiach przedstawiał wtedy francuski naukowiec d’Arsonval. W latach 50. XX w. istotne prace prowadził Nemec (terapie interferencyjne). Pionierem zastosowań elektrostymulacji w kosmetyce i konstruktorem pierwszego na świecie przenośnego urządzenia do elektrostymulacji był w latach 60. amerykański inżynier mieszkający w Wielkiej Brytanii – Herman Schaefer. W latach 70. Yakov Kots, rosyjski naukowiec, współpracownik Schaefera, wprowadził do praktyki klinicznej i treningu sportowego tzw. rosyjską stymulację – prąd zmienny o częstotliwości 2,5 kHz. Od lat 80., po wprowadzeniu na rynek urządzeń sterowanych mikroprocesorowo, radykalnie wzrosły możliwości i łatwość kształtowania sygnałów generowanych przez urządzenia. Warto wspomnieć tu o sterowanych komputerowo stymulatorach norweskiej firmy Bailine, a przede wszystkim o pracach prowadzonych wspólnie przez córkę Hermana Schaefera Kristin i znaną profesor neurologii Gertę Vrbową. Badania prof. Vrbovej koncentrowały się na próbie odtworzenia kształtu impulsów elektrycznych naturalnie emitowanych przez naszą tkankę nerwową. Powstał zbiór tak zwanych „kodów troficznych” – ponad 40 zróżnicowanych przebiegów sygnałów – innych dla każdej tkanki i dla pożądanego skutku stymulacji. Kody troficzne są opatentowane i wykorzystywane obecnie przez brytyjską firmę Ultratone.

Klasyfikacja rodzajów sygnałów elektrostymulacji

Funkcjonują dwa, zupełnie niezależne od siebie systemy klasyfikacji stosowanych sygnałów, co często prowadzi do różnych nieporozumień. Postaram się więc poniżej pokrótce uporządkować najważniejsze pojęcia i rozróżnienia.

  1. Pierwsza klasyfikacja (opisowa, ang. descriptive system) oparta jest na rodzaju prądu i jego kluczowych parametrach fizycznych.
  2. Druga klasyfikacja bazuje na nazwisku osoby, która pierwsza zbadała efekty danej stymulacji i wprowadziła ją do praktyki klinicznej (ang. named current system).

W ramach klasyfikacji opisowej rozróżniamy:

  1. prąd stały (DC, dirrect current). Ten rodzaj prądu ma praktyczne znaczenie jedynie w zabiegach jonoforezy, gdy korzystając z przepływu prądu pokonujemy barierę skóry i wtłaczamy w jej głąb (zjonizowane) składniki różnych preparatów.
  2. prąd zmienny (AC, alternating current). Klasycznym przykładem prądu zmiennego jest prąd sinusoidalny, obecny w naszej domowej sieci elektrycznej. W zastosowaniach terapeutycznych spotykać będziemy jednak prąd zmienny modulowany, opisywany za pomocą szeregu parametrów: częstotliwość sygnału nośnego (carrier frequency), częstotliwość impulsowania (burst frequency), czas narastania impulsu (ramp time) czy współczynnik obciążenia (on/off duty cycle). Szczegółowy opis wymienionych parametrów wykracza poza ramy niniejszego artykułu.
  3. prąd impulsowy (pulsed): monofazowy, bifazowy asymetryczny niezbalansowany, bifazowy symetryczny lub bifazowy asymetryczny zbalansowany. Przy prądzie impulsowym mamy do czynienia z pojedynczymi sygnałami występującymi w znacznych odstępach czasu. (Przy modulowanym prądzie AC częstotliwość impulsowania [burst frequency] związana była z odstępami w czasie pomiędzy seriami sygnałów nośnych).

W ramach klasyfikacji bazującej na twórcach wyróżniamy przede wszystkim:

  1. prąd Faradaya (Faradic Current)
  2. prąd galwaniczny (Galvanic Current)
  3. prądy diadynamiczne (Diadynamic Currents)
  4. prądy interferencyjne (Interferential Currents)
  5. wysokonapięciowy prąd impulsowy (High Voltage Pulsed Current)
  6. prądy „rosyjskiej stymulacji” (Russian Current)
  7. prądy TENS.

Poza prądem galwanicznym wszystkie wymienione powyżej rodzaje prądów zaliczamy do kategorii prądów zmiennych lub impulsowych.

więcej w Cabines nr 45

Marcin Piwecki
publikacje Cabines 45
do góry | powrót