Toksyna botulinowa w leczeniu nadpotliwości

Rozpoznanie hiperhydrozy (nadmiernej potliwości) jest trudne, gdyż potliwość w dużym zakresie jest cechą osobniczą, więc granicę między stanem fizjologicznym a patologicznym niełatwo jest zdiagnozować. Zmiana ta może być uogólniona lub miejscowa. Uogólnione pocenie najczęściej występuje w przebiegu chorób związanych z nadczynnością tarczycy, przy cukrzycy, schorzeniach reumatycznych, otyłości, menopauzie i ustępuje po zastosowaniu leczenia w ich kierunku. Pocenie miejscowe dotyczy natomiast ograniczonych powierzchni ciała, najczęściej dłoni, podeszew stóp, dołów pachowych oraz rzadziej pachwin i twarzy. Diagnozę ułatwia pomiar nadmiernego wydzielania potu próbą Minora, która polega na aplikacji w miejsca dużej wilgotności jodku potasu i skrobi. Reakcja barwna wskazuje powierzchnie, na których wydzielanie potu jest największe. Skutecznym sposobem leczenia nadmiernej potliwości jest zastosowanie toksyny botulinowej, produkowanej przez beztlenowe bakterie Clostridium botulinum. Te wyizolowane w 1897 roku przez Emila van Ermengena pałeczki jadu kiełbasianego wykorzystywane są do produkcji silnej neurotoksyny. Do chwili obecnej wyróżniono siedem jej serotypów antygenowych: BTX A, B, C1, C2, E, F i G, różniących się od siebie pod względem biochemicznym. System nerwowy człowieka jest wrażliwy na 5 z nich (z wyłączeniem C1 i C2). Toksyna blokuje uwalnianie acetylocholiny z zakończeń synaps nerwowo-mięśniowych. Blokada ma charakter stały, jednak dzięki dużym zdolnościom regeneracyjnym neuronów stan nią powodowany jest odwracalny. W leczeniu nadmiernej potliwości wykorzystuje się toksynę botulinową typu A, która nie tylko blokuje uwalnianie acetylocholiny z presynaptycznego zakończenia synapsy nerwowo-mięśniowej, ale i na innych synapsach, między innymi w układzie autonomicznym. Skuteczność zabiegu powodowana jest odnerwieniem ekrynowych gruczołów potowych.

Przeciwwskazania do zabiegu:

• ciąża i okres laktacji,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• infekcje skóry,
• zaburzenia przewodnictwa nerwowomięśniowego,
• pierwotne choroby mięśniowe,
• nadwrażliwość na składniki preparatu.

Przebieg zabiegu

Leczenie polega na śródskórnym ostrzykiwaniu BTX A obszarów wykazujących nadpotliwość. W przypadku miejsc bardziej unerwionych należy zastosować znieczulenie miejscowe, najczęściej przez oziębienie chlorkiem etylu, i zastosowanie preparatu Emla. Iniekcje wykonuje się co 1–1,5 cm na całej powierzchni o dodatnim wyniku próby Minora. Zabieg trwa około 40 minut.