Nadmierne rogowacenie SKÓRY STÓP

© Arve Bettum - Fotolia

Hiperkeratozy – rodzaje, przyczyny i grupy ryzyka

Zmiany związane z nadmiernym rogowaceniem mogą być rozległe – np. modzel – lub punktowe – np. odciski. Hiperkeratozy mogą się pojawiać w przebiegu wielu chorób i mieć postać wrodzoną (np. genodermatoza rogowiec) lub nabytą – choćby być efektem noszenia niewłaściwego obuwia. Grupami osób szczególnie narażonych na powstawanie hiperkeratoz są: diabetycy, osoby chorujące na RZS, sportowcy, seniorzy, osoby niepełnosprawne, osoby otyłe, osoby z deformacjami ortopedycznymi.

Podolog, dysponując szeroką gamą narzędzi, potrafi sobie szybko poradzić z usunięciem nadmiaru naskórka. Niestety często samo mechaniczne usunięcie naskórka nie rozwiązuje problemu na dłużej, ponieważ nie działa na przyczynę.

Mechanizmy powstawania hiperkeratoz

W patomechanizmie powstawania hiperkeratoz należy wziąć po uwagę wiele czynników, które mogą powodować nieprzyjemne zmiany. Pierwszym czynnikiem jest zaburzona równowaga hydrolipidowa, która objawia się suchością skóry stóp, a w przypadku braku lub złej pielęgnacji może przejść w nadmierne rogowacenie skóry. Na płaszcz hydrolipidowy skóry negatywny wpływ mogą mieć: zaburzenia przemiany materii, niedobory witamin, nieprawidłowe odżywianie, działanie niekorzystnych czynników środowiskowych, procesy starzenia, powikłania w przebiegu chorób, spadek ilości i jakości NMF, alergie. Sucha skóra jest częstą dolegliwością występującą w obrębie naszych stóp.

Problem może pojawiać się u osób zdrowych, ale też występować w przebiegu chorób (łuszczyca, rybia łuska) i alergii. Suchość skóry w obrębie stóp często nasila się z wiekiem. Najczęściej jest związana z zaburzeniami w składzie naturalnego czynnika nawilżającego oraz spadkiem nawodnienia warstwy rogowej naskórka. Dzięki specjalistycznym zabiegom w gabinecie i odpowiedniej pielęgnacji domowej można całkowicie zniwelować suchość naskórka i zapobiec powstawaniu hiperkeratoz. W przypadku braku lub złej pielęgnacji skóry suchej dochodzi do rozwoju problemu. Nie pielęgnowana skóra może nadmiernie rogowacieć i pękać. W sytuacji współistniejących deformacji ortopedycznych i noszenia nieprawidłowego obuwia może dochodzić do powstania bolesnych odcisków czy modzeli. Skóra sucha jest również bardziej podatna na wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych oraz urazy mechaniczne.

Mechanizm powstawania hiperkeratoz jest zazwyczaj następujący:

1. Czynnik zewnętrzny lub wewnętrzny lub jednocześnie oba czynniki.
2. Zwiększenie ukrwienia, rozszerzenie naczyń włosowatych w miejscu drażnienia.
3. Namnażanie się komórek naskórka w wyniku obrony organizmu przed niekorzystnym bodźcem.
4. Koncentracja komórek w miejscu drażnionym.
5. Twardnienie i wnikanie zrogowaciałej masy w głąb skóry lub jej koncentracja na zewnątrz ciała
6. W obrębie hiperkeratozy możemy stwierdzić obecność naczyń włosowatych i zakończeń nerwowych.
7. W następstwie może dochodzić do uszkodzenia tkanek (podskórna, mięśniowa, kostna).

Odciski

Do hiperkeratoz należą odciski, które często dają duże dolegliwości bólowe. Odcisk jest to zgrubienie w obrębie skóry stopy, które przyjmuje formę ograniczonej twardej i suchej zmiany. Kolor odcisku przybiera różne odcienie żółci, czasami jest identyczny jak otaczająca go skóra, może mieć obszary zabarwione na czerwono, purpurowo lub czarno. Może występować na różnych częściach stopy, często są to wyniosłości kostne czy stawowe. Odcisk może spowodować uszkodzenie skóry i tkanek podskórnych. Nadmierne obciążenia mechaniczne związane z tarciem, uciskiem, napięciem powodują zaburzenia rogowacenia, co prowadzi do powstawania bolesnych odcisków.

Odcisk swoim kształtem przypomina odwrócony stożek, który jest wciśnięty w głąb skóry. Bolesne odciski wpływają na nasz sposób chodzenia, co może być przyczyną występowania różnego rodzaju przeciążeń w obrębie ciała. W przebiegu chorób, np. cukrzycy, obecność odcisków może prowadzić do wystąpienia owrzodzenia. Odciski na naszych stopach mogą funkcjonować przez wiele lat w zależności od wieku, trybu życia, zachorowalności, szybciej występują u kobiet niż mężczyzn, rzadko u dzieci poniżej 16. roku życia. Aby zostały zachowane prawidłowe funkcje naszych stóp, odciski wymagają stałej kontroli i starannej pielęgnacji w gabinecie podologicznym. W profilaktyce powstawania oraz niwelowania odcisków ważną rolę odgrywa zminimalizowanie lub wyeliminowanie ucisku czy tarcia poprzez zmianę obuwia, zastosowanie ortezy czy wkładki.